Sinir Sistemi » Psikoanaleptikler » Antidepresanlar » Diğer Antidepresanlar » Mirtazapin
Formülü:
Her film kaplı çentikli tablet 30 mg mirtazapin içerir.
Ayrıca titanyum dioksit (E171), sarı demir oksit (E172) ve kırmızı demir oksit (E172)içerir.
Farmakolojik özellikleri:
Mirtazapin, majör depresyon epizotlarının tedavisi için verilen bir antidepresan ilaçtır. Depresyonda, anhedoni, psikomotor inhibisyon, uyku bozuklukları (erken uyanma) ve kilo kaybı benzeri semptomların bulunması, mirtazapin tedavisine olumlu yanıt alınma şansını artırmaktadır. Diğer semptomlar: ilgi kaybı, intihar fikri, ruh hali değişikliği (akşamları sabaha oranla daha iyi). Mirtazapin genellikle etkisini tedavinin başlamasından sonra 1-2 hafta içinde göstermeye başlar.
Farmakodinamik Özellikleri:Mirtazapin, santral noradrenerjik ve seratonerjik sinir iletimini artıran, santral etkili presinaptik bir adrenerjik alfa2-antagonistidir. Seratonerjik sinir iletisinin artırılması, 5-HT2 ve 5-HT3 reseptörleri mirtazapin tarafından bloke edildiğinden, özellikle 5-HT1 reseptörleri üzerinden gerçekleştirilmektedir. Mirtazapinin her iki enantiyomerinin de antidepresan etkiye katkıda bulunduğu düşünülmektedir; S(+) enantiyomeri alfa2 ve 5-HT2 reseptörlerini ve R(-) enantiyomeri ise 5-HT3 reseptörlerini bloke etmektedir.
Mirtazapinin sedatif özelliklerinden histamin H1 antagonistik etkisi sorumludur. Mirtazapin genel olarak iyi tolere edilmektedir. Pratik olarak antikolinerjik etkiye sahip değildir ve terapötik dozlarda uygulandığında, kardiyovasküler sistem üzerinde pratik olarak bir etki gözlenmemektedir.
Farmakokinetik Özellikleri:Emilim: Tabletler ağız yoluyla alındıktan sonra etkin madde olan mirtazapin hızla emilir (biyoyararlanımı %50) ve yaklaşık 2 saat sonra doruk plazma düzeylerine ulaşır. Önerilen dozlarda mirtazapin doğrusal bir farmakokinetik gösterir. Sabit plazma düzeylerine 3-4 gün sonra ulaşılır ve daha sonra birikim olmaz.
Gıdalar mirtazapinin farmakokinetik özelliklerini değiştirmez.
Dağılım: Plazma proteinlerine bağlanma oranı yaklaşık %85'dir.
Metabolizma: Mirtazapinin büyük bir kısmı metabolize olur. Başlıca biyotransformasyon yolları demetilasyon ve oksidasyonu takiben konjugasyondur. Demetil metaboliti farmakolojik olarak aktiftir ve ana madde ile aynı farmakokinetik profile sahip olduğu zannedilmektedir.
Atılım: Ortalama eliminasyon yarılanma ömrü 20-40 saat arasındadır. Nadiren, bu sürenin 65 saate kadar uzayabildiği, genç erkeklerde ise daha da kısalabildiği gözlemlenmiştir. Eliminasyon yarılanma ömrü günde tek doz uygulanmasını mümkün kılar. Büyük oranda metabolize olan mirtazapin birkaç gün içinde idrar (%75) ve feçes (%15) ile atılır. Böbrek veya karaciğer yetersizliği mirtazapin klerensini azaltabilir.
Endikasyonları:
Minelza major depresif bozukluğun tedavisinde endikedir.
Kontrendikasyonları:
Mirtazipine veya bileşimindeki maddelerden herhangi birine karşı aşırı duyarlılığı olanlarda kullanımı kontrendikedir.
Uyarılar/Önlemler:
Antidepresan ilaçların çocuklar ve 24 yaşına kadar olan gençlerdeki kullanımlarının intihar düşünce ya da davranışlarını arttırma olasılığı bulunmaktadır. Bu nedenle, özellikle tedavinin başlangıcı ve ilk aylarında ilaç dozunun artırılma/azaltılma ya da kesilme dönemlerinde hastanın gösterebileceği huzursuzluk, aşırı hareketlilik gibi beklenmedik davranış değişiklikleri ya da intihar olasılığı gibi nedenlerle hastanın gerek ailesi gerekse tedavi edicilerce yakinen izlenmesi gereklidir.Hekime danışmadan kullanılmamalıdır.
Antidepresanların çoğu ile yapılan tedavi esnasında genelde granülositopeni ya da agranülositoz şeklinde kendini gösteren kemik iliği depresyonu bildirilmiştir. Bu reaksiyon çoğunlukla tedavinin 4-6. haftasında ortaya çıkar ve tedavinin kesilmesi ile geriye döner. Mirtazapin ile yapılan klinik çalışmalar sırasında nadir de olsa geri dönüşümlü agranülositoz bildirilmiştir. Hekimler, ateş, boğaz ağrısı, stomatit veya diğer enfeksiyon belirtilerine benzer semptomlara karşı dikkatli olmalı; benzer semptomlar görüldüğünde tedavi kesilmeli ve kan testleri yapılmalıdır.
Aşağıdaki hastalıklarda doz dikkatle uygulanmalı ve hasta düzenli olarak izlenmelidir;
- Epilepsi ve organik beyin sendromu; klinik deneyler sonucunda mirtazapin ile tedavi gören hastalarda ataklar nadiren görülmektedir.
- Hepatik veya renal yetmezlik
- İleti bozukluğu, anjina pektoris ve yakın zamanda geçirilmiş miyokard infarktüsü gibi kalp hastalıkları; normal önlemler alınmalı ve birlikte kullanılan ilaçlar dikkatle uygulanmalıdır.
- Düşük kan basıncı
Diğer antidepresanlarda olduğu gibi aşağıdaki hastalıklarda dikkatli olunması gerekir.
- Prostat hipertrofisinde olduğu gibi, miktürasyon bozuklukları (aslında mirtazapinin antikolinerjik etkisi çok zayıf olduğundan her hangi bir problem çıkması beklenmez).
- Akut dar-açılı glokom ve intra-oküler basınç artışı (burada da zayıf antikolinerjik etkiden dolayı problem çıkma ihtimali zayıftır).
- Diabetes mellitus
Eğer sarılık meydana gelirse tedaviye son verilmelidir. Ayrıca, tüm anti-depresanlarda olduğu gibi aşağıdaki hususlar dikkate alınmalıdır:
- Şizofren veya diğer psişik bozukluğu olan hastalarda antidepresan uygulaması ile psişik semptomlarda kötüleşme görülebilir. Paranoid düşünceler şiddetlenebilir.
- Manik-depresif psikozun depresif fazının tedavisi sırasında manik faza geçiş olabilir.
- İntihar girişimi ihtimali göz önünde bulundurularak, özellikle tedavinin başlangıcında hastaya sınırlı sayıda mirtazapin tableti verilmelidir.
- Antidepresanlar bağımlılık yapmamakla birlikte, uzun süreli kullanımdan sonra tedavinin aniden kesilmesi sonrasında bulantı, baş ağrısı ve halsizlik görülebilir.
- Yaşlı hastalar, özellikle yan etkileri açısından antidepresanlara karşı daha hassastırlar. Mirtazapin klinik çalışmaları sırasında bildirilen yan etkiler diğer yaş gruplarına oranla daha sık olmamakla birlikte, yaşlı hastalarda kullanımı konusundaki deneyimler henüz sınırlıdır.
Hamilelik ve emzirme döneminde kullanım:Gebelik kategorisi: C
Hayvan çalışmalarında mirtazapin ile embriyotoksik etkiler ve yenidoğanın yaşama şansının azaldığı gözlenmiştir. Klinikte ise gebe kadınların tedavisi ile ilgili veri olmadığından, mirtazapin gebelerde sadece kesin endikasyonunda ve risk/yarar dengesi göz önünde bulundurularak verilebilir.
Mirtazapinin anne sütüne geçip geçmediği ile ilgili bilgiler, çocuğun karşılaşacağı riski ölçmek için yetersiz olduğundan, emziren annelerde kullanımı önerilmemektedir.
Araba veya diğer makineleri kullanma yeteneğine etkileri:Mirtazapin konsantrasyonu ve uyanıklık durumunu bozabilir. Antidepresan tedavisi gören hastalar araba sürme ve makine kullanma gibi tehlike potansiyeli olan ve uyanıklık ve konsantrasyon gerektiren işleri yapmaktan kaçınmalıdırlar.
Yan etkiler/Advers etkiler:
Depresyon hastalarında doğrudan hastalıkla ilgili bir takım semptomlar görülür. Bu nedenle, bazen, hangi semptomların hastalığa, hangi semptomların mirtazapin tedavisine bağlı olduğundan emin olmak güç olabilir. Mirtazapin tedavisi sırasında en sık bildirilen yan etkiler şunlardır:
- İştah ve kilo artışı,
- Uyuklama/sedasyon, genelde tedavinin ilk haftaları içinde görülür (Not: Dozun azaltılması sedasyonun azalmasına yol açmaz, fakat antidepresan etkinliğini azaltabilir).
Nadiren aşağıdaki yan etkiler görülebilir:
- Ortostatik hipotansiyon,
- Mani, ajitasyon, halüsinasyonlar, konvülziyon
- Konvülziyon atakları, tremor, miyoklonus,
- Ödem ve ödeme bağlı kilo artışı,
- Baş ağrısı, sersemleme
- Akut kemik iliği depresyonu (eozinofili, aplastik anemi, trombositopeni, granülositopeni),
- Enzim düzeylerinde artış,
- Serum transaminaz aktivitelerinde artış,
- Deri döküntüsü
BEKLENMEYEN BİR ETKİ GÖRÜLDÜĞÜNDE DOKTORUNUZA BAŞVURUNUZ.İlaç etkileşimleri:
- Mirtazapin alkolün santral sinir sistemini baskılayıcı etkisini artırabilir.
- Mirtazapin tedavisi sırasında hastalara alkol alımından kaçınmaları önerilmelidir.
- Mirtazapin MAO inhibitörleri ile birlikte veya bu ajanlarla tedavinin kesilmesinden sonraki iki hafta içinde kullanılmamalıdır.
Mirtazapin benzodiyazepinlerin sedatif etkilerini artırabilir. Bu gruba giren ilaçlar mirtazapin ile birlikte verildiğinde bu hususa dikkat edilmesi gerekir.
In vitro çalışmalar, mirtazapinin CYP 450 1A2, 2D6 ve 3A enzimlerinin zayıf kompetitif inhibitörü olduğunu düşündürmektedir. Bu nedenle, mirtazapinin HIV proteaz inhibitörleri, azol antifungaller, eritromisin ve nefazodon gibi CYP3A4'ün güçlü inhibitörleriyle birlikte kullanımında dikkatli olunmalıdır.
CYP 3A4'ün potent inhibitörü olan ketokonazol ile mirtazapinin birlikte kullanımı, mirtazapinin doruk plazma seviyesini % 30, eğrinin altında kalan alanı da % 45 artırmaktadır.
CYP 3A4'ü indükleyen karbamazepin, birlikte kullanıldığında mirtazapinin klerensini 2 kat artırarak plazma seviyesini % 45-60 oranda azaltmaktadır.
Fenitoin de mirtazapinin klerensini benzer şekilde artırmaktadır. Karbamazepin ya da diğer ilaç metabolizmasını hızlandıran ürünler ile mirtazapin birlikte kullanıldığında, mirtazapinin dozunun artırılması gerekebilir. Birlikte kullanılan bu ürünler kesildiğinde ise mirtazapinin dozunun azaltılması gerekebilir.
Simetidinle birlikte kullanıldığında mirtazapinin biyoyararlanımı % 50 oranda artmaktadır. Bu nedenle birlikte kullanıldıklarında mirtazapinin dozunun ayarlanması gerekebilir.
In vivo çalışmalarda mirtazapin, CYP 2D6 ile metabolize olan risperidon ya da paroksetin, CYP 3A4 ile metabolize olan karbamazepin, amitriptilin ve simetidinin farmakokinetik özelliklerini etkilememiştir.
Mirtazapin ve lityumun birlikte kullanımında, klinik etki ya da farmakokinetik özelliklerde herhangi bir değişiklik saptanmamıştır.
Mirtazapin ve seçici serotonin geri-alım inhibitörleri birlikte kullanıldığında, klinik açıdan anlamlı herhangi bir ilaç etkileşimi saptanmamıştır.
St John's wort, mirtazapin düzeylerini düşürebildiğinden birlikte kullanımlarından kaçınılmalıdır.
Valerian, St John's wort, SAMe ve kava kava merkezli sinir sistemi depresyonunu artırabilir.
Kullanım şekli ve dozu:
Tabletler bir miktar sıvı ile yutularak alınmalı, çiğnenmemelidir.
Yetişkinler: Tedavinin başlangıç dozu günde 15 mg'dır. Optimal klinik yanıtın alınabilmesi için genelde dozun artırılması gerekir. Efektif günlük doz genelde 15-45 mg arasındadır.
Yaşlılar: Önerilen dozlar yetişkinler ile aynıdır. Yaşlılarda doz artırımı tatminkar ve emniyetli bir yanıt alınıncaya kadar hasta yakından izlenmelidir.
Çocuklar: Çocuklarda mirtazapinin güvenliliği ve etkililiği belirlenmediğinden, çocukların mirtazapin ile tedavisi önerilmez.
Renal ve hepatik yetmezliği olan hastalarda: Mirtazapin klerensi azalabilir. Bu tür hastalara mirtazapin verildiği zaman bu husus göz önünde bulundurulmalıdır. Mirtazapin 20-40 saatlik bir yarılanma ömrüne sahiptir ve dolayısıyla günde tek doz uygulamasına uygundur. Tercihen, yatmadan önce tek doz olarak alınmalıdır.
Mirtazapin gün içinde eşit olarak bölünmüş dozlarda bir sabah ve bir akşam verilebilir. Tedavi 4-6 ay boyunca ve semptomlar tamamen ortadan kalkıncaya değin sürdürülmelidir. Daha sonraki tedavi doz giderek azaltılarak kesilebilir. Uygun doz verildiği takdirde tedaviye 2-4 hafta içinde olumlu cevap alınabilir. Yetersiz cevap halinde doz maksimuma kadar çıkarılabilir. İkinci bir 2-4 haftalık dönemden sonra cevap alınamıyorsa tedavi kesilmelidir.
Doz Aşımı ve TedavisiAşırı doz alımından sonra mirtazapinin klinik güvenliliği saptanmamıştır. Toksisite çalışmaları klinik olarak ilgili kardiyotoksik etkilerin mirtazapin aşırı dozundan sonra görülmeyeceğini göstermiştir. Mirtazapin ile yapılan klinik çalışmalarda ilaç aşırı dozuna bağlı olarak aşırı sedasyon dışında doz aşımı ile ilgili olabilecek herhangi bir klinik etki gözlenmemiştir. Aşırı doz alımı halinde gastrik lavaj ve hayati fonksiyonların devamı için gerekli semptomatik ve destekleyici tedavi uygulanmalıdır.
Atc Kodu:
N06AX11
İthalatçı Firma:
Bilim İlaç Sanayi ve Ticaret A.Ş.
Telefon: (212) 285 22 90
Email: [email protected]